Gromadzenie się płynu węglowego
Gromadzenie się samego pyłu węglowego, poza powodowaniem nieznacznego powolnego włóknienia, nie ma większego wpływu. Jednakże w kopalniach węgla w pyle węglowym znajduje się zawsze domieszka pyłu krzemionki, powstaje przeto pylica mieszana węglowokrzemowa. Wdychany pył krzemionki jest zaś odpowiedzialny za destrukcję miąższu płuc górników. Pylica krzemowa jest zwana krzemicą. Krzemionka, bezwodnik kwasu krzemowego SiO2, powoduje znaczne spustoszenie w miąższu płucnym, chociaż jest rozpuszczalna tylko w znikomym stopniu. Stąd też przyjmuje się, że pył krzemionki nie działa bezpośrednio na tkanki, ale cząstki krzemionki są pokrywane białkami osocza, przez co powstaje pewien kompleks o właściwościach antygenu. Odpowiedzią nań są zmiany widywane w miąższu płuc. Inny mechanizm to fagocytoza cząstek krzemionkowego pyłu. Makrofag przepełniony pyłem obumiera, uwalniając enzymy hydrolityczne. Niszczą one ogniskową tkankę. Obie koncepcje łącznie mogą tłumaczyć dwie podstawowe cechy zmian zachodzących w płucach w przebiegu krzemicy: obumieranie oraz włóknienie miąższu. Zawodowe narażenie na działanie pyłu krzemionki występuje przy pracach związanych z wydobywaniem bądź przetwarzaniem zawierających ją materiałów. Najbardziej narażeni są górnicy zatrudnieni przy budowie chodników i szybów w kopalniach węgla, jak również przy przesypywaniu i sortowaniu węgla, tj. przy tych wszystkich czynnościach, którym towarzyszy znaczna ilość powstającego pyłu. Zagrożenie krzemicą istnieje w górnictwie rud metali. Zachodzi ono również w odlewnictwie, przy polerowaniu odlewów, w przemyśle ceramicznym, w wytwórniach środków czyszczących lub materiałów ogniotrwałych i wielu innych pracach.