Charakterystycznym wykwitem pylicy krzemowej jest guzek krzemiczy. Powstaje on ze zgrupowania makrofagów obładowanych pyłem. W części środkowej guzek rozpada się, pył krzemowy i węglowy leży luźno wśród rozpadłych fagocytów. Kryształy krzemionki są widoczne tylko w świetle spolaryzowanym. Ten środek pyliczy jest otoczony licznymi fibroblastami oraz włókienkami kolagenowymi, które tworzą szeroki pierścień. Bezwodnik kwasu krzemowego wzmaga rozpływ tkanki łącznej włóknistej. Pęczki włókien kolagenu układają się koncentrycznie, przeplatając się między sobą. Jest to wyraźnie widoczne przy wysrebrzaniu preparatów mikroskopowych. Tkanka łączna stosunkowo szybko szkliwieje. Guzki średnicy 1—2 mm są już widoczne gołym okiem; ostro odcinają się od otaczającego miąższu. Pojawiają się początkowo w górnych częściach płuc. W miarę trwania pylicy spotyka się ich coraz więcej, również w częściach środkowych płatów dolnych. Guzki, leżąc obok siebie, zlewają się, otacza je wówczas szeroki pas tkanki łącznej. Mogą osiągnąć średnicę 2—3 cm. Na powierzchni przekroju są szarobiałe bądź czarniawe, bardzo twarde z wyjątkiem martwiczej części centralnej. Guzki zlokalizowane pod opłucną wywołują odczyn zapalny, który prowadzi do zarośnięcia jamy opłucnej. Guzki wywierają ucisk na oskrzela i naczynia płucne, co więcej — mogą niszczyć ich ściany; pociąga to za sobą dodatkowe zmiany.